у цянi. Калi ён падымаў галаву, перад вачамi ў яго плавалi рознакаляровыя плямы. Хенфры быў цiкаўным чалавекам, таму ён вынуў механiзм, - хаця ў гэтым не было рашуча нiякай патрэбы, - разлiчваючы зацягнуць работу i, хто ведае, можа, нават завязаць з незнаёмцам размову. Але той стаяў маўклiва, не рухаючыся з месца. Ён стаяў так цiха, што гэта пачало дзейнiчаць мiстэру Хенфры на нервы. Яму падалося нават, што ён адзiн у пакоi, але падняўшы вочы, перад якiмi адразу паплылi зялёныя плямы, ён убачыў у шэрым змроку нерухомую фiгуру з забiнтаванай галавой, што ўтаропiлася на яго вялiзнымi сiнiмi акулярамi. Гэта было так страшна, што з хвiлiну абодва стаялi нерухома, гледзячы адзiн на аднаго. Потым Хенфры апусцiў вочы, нiбы выбiраючы мiшэнь для падрыхтоўчага стрэлу.
- Надвор'е... - пачаў ён.
- Хутка вы закончыце i пойдзеце адсюль? - сказала нерухомая фiгура, вiдавочна, ледзьве стрымлiваючы гнеў. - Вам толькi i трэба было ўмацаваць гадаiннiкавую стрэлку на восi, а вы тут кешкаецеся без толку.
- Зараз, судар... адну хвiлiну... Я выпусцiў з-пад увагi... - i мiстэр Хенфры паспешлiва закончыў работу i выйшаў, моцна, аднак, раззлаваны.
- Каб яго чорт узяў! - бурчэў ён сам сабе, крочачы па заснежанай вулiцы. - Трэба ж калi-небудзь праверыць гадзiннiк... Скажыце, калi ласка, i паглядзець на яго нельга. Чорт ведае што... Мусiць, нельга. Ён так забiнтаваны i захутаны, нiбы яго адшуквае палiцыя.
Калi мiстэр Хенфры дайшоў да вугла, ён убачыў Хола, якi нядаўна ажанiўся з гаспадыняй карчмы 'Кучар i конi', дзе спынiўся незнаёмец; Хол вяртаўся са станцыi Сiдэрбрыдж, куды ён вазiў на айпiнгскiм амнiбусе выпадковых пасажыраў. Як ён кiраваў, было ясна, што Хол крышку клюнуў у Сiдэрбрыджы.
- Як пажываеце, Тэдзi? - звярнуўся ён да Хенфры, калi параўняўся з iм.
- У вас спынiўся нейкi падазроны тып, - сказаў Тэдзi.
Хол, абрадаваны выпадкам пагаварыць, нацягнуў лейцы.
- Што такое? - спытаўся ён.
- У вас у карчме спынiўся нейкi падазроны тып, - паўтарыў Тэдзi. Далiбог! - I ён пачаў з вялiкай жвавасцю апiсваць Холу дзiўнага госця. Выглядае ён... проста страх! Калi б гэта быў мой дом, я, зразумела, палiчыў бы за лепшае ведаць у твар свайго пастаяльца, - сказаў ён. - Але жанчыны заўсёды даверлiвыя, калi справа тычыцца чужых людзей. Ён пасялiўся ў вас, Хол, i нават не сказаў, як яго завуць.
- Няўжо? - спытаўся Хол, якi не вызначаўся асаблiвай кемлiвасцю.
- Так, - пацвердзiў Тадзi. - Ён зняў пакой на тыдзень. Хто б ён нi быў, вам нельга будзе адчапiцца ад яго раней, чым праз тыдзень. I ён кажа, што ў яго куча багажу, якi прывязуць заўтра. Будзем спадзявацца, што гэта не скрынкi з камянямi.
Тут ён расказаў, як нейкi прыезджы з пустымi чамаданамi абдурыў яго цётку ў Гасцiнгсе. Зразумела, размова з Тэдзi разбудзiла ў Хола нейкае няпэўнае падазрэнне.
- Ну, паехалi, дзядуля, - звярнуўся Хол да свайго каня. - Трэба навесцi парадак.
А Тэдзi, аблегчыўшы душу, пайшоў сваёй дарогай ужо ў лепшым настроi.
Аднак, замест таго, каб наводзiць парадак, Холу пасля вяртання дадому давялося выслухаць шмат папрокаў за тое, што ён так доўга прабыў у Сiдэрбрыджы, а на свае нясмелыя пытаннi пра новага пастаяльца ён атрымаў рэзкiя, але ўнiклiвыя адказы. I ўсё ж зерне падазрэння, кiнутае майстрам гадзiннiкаў у душу Хола, дало свае парасткi.
- Вы, бабы, нiчога не разумееце, - сказаў мiстэр Хол i вырашыў пры першым жа зручным выпадку даведацца больш падрабязна пра падазронага прыезджага.
I пасля таго, як пастаялец накiраваўся ў сваю спальню, - гэта было прыкладна палова дзесятай, - мiстэр Хол з даволi задзiрлiвым выглядам увайшоў у гасцiную i стаў уважлiва аглядваць мэблю сваёй жонкi, быццам бы жадаючы паказаць гэтым, што тут гаспадар ён, а не прыезджы; ён пагардлiва зiрнуў на аркуш паперы з матэматычнымi вылiчэннямi, якi забыўся пастаялец. Кладучыся спаць, мiстэр Хол параiў жонцы ўважлiва прыгледзецца - што за багаж заўтра прывязуць пастаяльцу.
- Калi ласка, не лезь не ў сваю справу, - абарвала яго мiсiс Хол. Глядзi лепш за сабой, а я i без цябе ўпраўлюся.
Яна тым больш злавалася на мужа, што прыезджы сапраўды быў нейкi дзiўны, i ў душы яна сама трывожылася. Ноччу яна раптам прачнулася, убачыўшы ў сне вялiзныя белыя вiрлавокiя галовы, падобныя на бручку, якiя гналiся за ёй на доўгiх, выцягнутых шыях. Але яна была жанчына разважлiвая, таму перасiлiла свой страх, павярнулася на другi бок i зноў заснула.
Раздзел III
ТЫСЯЧА I АДНА БУТЭЛЬКА
Дык вось, дзевятага лютага, калi толькi пачалася адлiга, невядома адкуль з'явiўся ў Айпiнгу дзiўны незнаёмец. На наступны дзень, у слоту i бездараж, яго багаж даставiлi ў карчму, i багаж таксама аказаўся не зусiм звычайны. Абодва чамаданы, праўда, нiчым не адрознiвалiся ад тых, якiмi звычайна запасаюцца падарожнiкi; але, акрамя iх, была яшчэ скрынка з кнiгамi - вялiзнымi тоўстымi кнiгамi, прычым некаторыя былi не надрукаваны, а спiсаны надзвычай неразборлiвым почыркам, - з тузiн, калi не больш, кошыкаў, скрынак i каробак, у якiх ляжалi нейкiя прадметы, загорнутыя ў салому; Хол, якi не прамiнуў паварушыць салому, вырашыў, што там былi шкляныя бутэлькi. У той час як Хол балбатаў з Фiрэнсайдам, фурманам, рыхтуючыся дапамагчы яму перанесцi багаж у дом, з дзвярэй выйшаў незнаёмец у нiзка насунутым капелюшы, у палiто, пальчатках i шалiку. Ён выйшаў з дому i нават не зiрнуў на сабаку Фiрэнсайда, якi лянiва абнюхваў ногi Хола.
- Нясiце скрынкi ў пакой, - сказаў незнаёмец. - Я i так ужо доўга прачакаў iх.
З гэтымi словамi ён спусцiўся з ганка i падышоў да задка павозкi, як быццам хацеў уласнаручна занесцi невялiкi кошык.
Убачыўшы яго, сабака Фiрэнсайда дзiка загыркаў i ашчацiнiўся; калi ж незнаёмец спусцiўся з ганка, ён падскочыў i цапнуў яго за руку.
- Куш! - шарахнуўшыся, крыкнуў Хол, якi заўсёды пабойваўся сабак, а Фiрэнсайд закрычаў:
- Кладзiся! - i схапiўся за бiзун.
Яны бачылi, як зубы сабакi слiзганулi па руцэ незнаёмца, пачуўся трэск раздзiраемых штаноў. У гэты момант бiзун Фiрэнсайда дастаў сабаку, i ён, заскуголiўшы ад крыўды i болю, схаваўся пад павозку. Усё гэта адбылося за паўхвiлiны. Нiхто нiчога не казаў, але ўсе крычалi. Незнаёмец хутка зiрнуў на разарваныя пальчатку i калашыну, зрабiў рух, быццам бы хацеў нагнуцца, затым павярнуўся i ўзбег на ганак. Яны пачулi, як ён паспешлiва прайшоў па калiдоры i застукаў абцасамi па непакрытай дываном лесвiцы, якая вяла ў яго спальню.
- Ах ты, жывёлiна гэтакая! - вылаяўся Фiрэнсайд, злазячы з павозкi з бiзуном у руцэ, у той час як сабака пiльна сачыў за iм з-за колаў. - Iдзi сюды! - крыкнуў ён. - Iнакш будзе горш.
Хол стаяў, разiнуўшы рот, у поўнай разгубленасцi.
- Ён укусiў яго, - загаварыў Хол. - Пайду пагляджу, што з iм. - I закрочыў следам за незнаёмцам. У калiдоры ён сустрэў жонку i сказаў ёй: Пастаяльца пакусаў сабака Фiрэнсайда.
Ён падняўся па лесвiцы; дзверы незнаёмца былi прыадчынены, Хол расчынiў iх i ўвайшоў у пакой без асаблiвых цырымонiй, каб хутчэй выказаць сваё спачуванне.
Штора была апушчана, i ў пакоi стаяў паўзмрок. Хол паспеў заўважыць штосьцi надзвычай дзiўнае, падобнае на руку без кiсцi, занесеную над iм, i твар, якi складаўся з трох вялiкiх расплывiстых плям на белым фоне, вельмi падобны на бледную кветку браткоў. Потым моцны штуршок у грудзi адкiнуў яго ў калiдор, дзеры зачынiлiся з трэскам перад самым яго носам, i ён пачуў, як шчоўкнуў ключ у замку. Усё гэта адбылося так хутка, што Хол не паспеў нiчога ўцямiць. Мiльгаценне нейкiх цьмяных ценяў, штуршок i боль у грудзях. I вось ён стаiць на цёмнай пляцоўцы перад дзвярыма, пытаючыся ў сябе, што ж гэта такое ён бачыў.
Крыху пазней ён далучыўся да кучкi людзей, што сабралiся на вулiцы перад карчмой. Тут быў i Фiрэнсайд, якi ўжо ў другi раз расказваў усю гiсторыю з самга пачатку; i мiсiс Хол, якая паўтарала, што яго сабака не мае нiякага права кусаць яе пастаяльцаў; тут быў i Хакстэрс, уладальнiк лаўкi насупраць, таксама моцна зацiкаўлены здарэннем, i Сэндзi Ўоджэрс з кузнi, якi слухаў Фiрэнсайда з глыбакадумным выглядам; збеглiся жанчыны i дзецi, i кожны выказваў якое-небудзь глупства, накшталт: 'Паспрабаваў бы ён мяне ўкусiць', 'Нельга трымаць такiх сабак', 'А чаму ён яго ўкусiў?' i так далей.
Мiстэр Хол глядзеў на iх з ганка, прыслухоўваўся да размовы, i яму пачало ўжо здавацца, што нiчога незвычайнага ён наверсе ўбачыць не мог, напэўна, гэта проста здалося. Ды яму i слоў не хапiла б, каб перадаць свае ўражаннi.
