ўцеха i яе вялiкае шчасце ў жыццi.

Вельмi занятая, рухавая i заклапочаная сястра вынесла ёй акуратна загорнуты пульхны скрутак, падала ў рукi i развiталася. Фрузына асцярожна ўзяла яго, адхiнула ражок прасцiнкi - ён соладка спаў, сцяўшыся тварыкам у маленькi ружовы камячок. Драздова таксама зiрнула пад прасцiнку.

- Спiць? Iш ты, Пархом халерны. Ну ладна, расцi. Дай сюды, я...

Яна бесцырымонна забрала яго з рук мацi, спрытна ашчаперыла, штурхнула нагой дзверы, i жанчыны выйшлi на вулiцу.

Пакуль яны iшлi глухаватымi завулкамi, Фрузына паступова набiралася лёгкага радаснага забыцця. Ёй было добра - зноў тонкай, памаладзелай, перанёсшай труднае ў жыццi; радасна, што прыдбалася ў жыццi блiзкая, дарагая iстота, частачка яе жыцця; прыемна, што вось Драздова - заўсёды зласлiвая Драздова - гэтак дарэчы ўслужыла ёй.

А вахцёрка iшла крыху наперадзе i ўсё нешта прыгаворвала малому - нешта знарочыста сварлiвае. Фрузына даўно ўжо прывыкла да гэтага яе тону i цяпер неяк асаблiва выразна адчувала ў iм i спагаду, i пяшчоту, якiя заўсёды былi старанна захаваныя пад гэтай знешняй яе незадаволенасцю. Яшчэ Фрузына вельмi ўдзячна была Нонцы i Шаўрову. Адчувала яна, што шматлiкiя пакуты неяк зблiзiлi яе з людзьмi, далi, вiдаць, ёй нейкае няпiсанае права на людскую прыхiльнасць.

Падыходзячы да iх установы, Драздова нечакана павярнула ўбок, да ганка.

- Iдзi, пакажам твайго крыкуна. Хай паглядзяць. А то - Фрузына такая, Фрузына сякая... Iдзi, iдзi, чаго там, - прыкрыкнула яна на жанчыну, калi тая нерашуча спынiлася на вулiцы.

Фрузына збянтэжылася: ёй вельмi няёмка было несцi туды дзiця, але Драздова ўжо адчыняла нязладныя дзверы. Нiчога не заставалася рабiць, i яна вымушана была пацягнуць за тыя медныя ручкi- поручнi. Дзверы працяжна прарыпелi, бы прывiталiся са старой знаёмай, i гэты iх рып душэўным болем працяў нутро жанчыны.

У вестыбюлi было цёпла, да iх адразу прытупала ў скрыўленых валенках Ганка. Драздова, прымасцiўшыся ля батарэi, начала расхутваць малога.

- Во, глядзi, якога мужыка займела баба. А то думалi, што Фрузына горш за людзей. Вунь як пазяхае, пражора! Толькi есцi давай, - прыгаворвала яна, спрактыкавана разгортваючы пялёнкi.

Заўважыўшы навiну ў парозе, аднекуль з калiдораў прыбеглi дзве прыбiральшчыцы, угары на лесвiцы дробна застукалi абцасiкi, i цераз поручнi нагнулася кучаравая галава Нонкi.

- О, што там у вас робiцца? - гукнула маладзiца i зноў заляскатала абцасiкамi, збягаючы ўнiз.

- Ой, якi маленькi, якi карапузiк, дайце мне, дайце я, - загаманiла яна, беручы малога i няўмела прытуляючы яго да сябе.

Фрузына вельмi баялася, каб ён часам не выпаў як на падлогу, яна ўсё падстаўляла рукi, непакоiлася за кожны яе лiхаманкава-радасны рух. А Нонка ўсё хапала малога, шугала, прыцiскала да сябе - дзiва было, колькi таiлася пяшчоты ў гэтай жанчыне.

У той час у вестыбюлi аднекуль з'явiўся Шаўроў. Як некалi, у даўнiя часы, ён здалёк басавiта гукнуў Фрузыне:

- Прывет, Фрузына! Як жысць маладая, вясёлая? О, я гляджу - з прыбаўкай цябе! Ну, маладзец, - казаў ён, падыходзячы да яе ў сваiм шархоткiм чорным плашчы. - Дайце ж i мне патрымаць чалавека.

Ён узяў маленькi скрутачак, асцярожна шугнуў яго ўгору-ўнiз, i малое неспакойна заварушылася.

- Харош, харош, гвардзеец, - радасна ззяў вачыма iнжынер. - Як жа назваць яго? - спытаў Шаўроў i паўзверх жаночых галоў зiрнуў угору. На лесвiчнай пляцоўцы, нерашуча занёсшы нагу на нiжэйшы прыступак, стаяў Петрачэнкаў.

- Эй, Петрачэнкаў, хадзi сюды!

Фрузына на момант спалохалася: ёй прыгадаўся сон i здалося, што Петрачэнкаў, як некалi, пачне дакараць яе. Але старшыня мясцкома руплiва заклаў пад стракаты пiнжак такi ж стракаты гальштук i, асцярожна намацваючы прыступкi, паслухмяна пайшоў унiз. На яго заўчасна абвялым, нездаровым твары з'явiлася не то вiнаватая, не то цiкаўная ўсмешка.

- Вось глянь, - казаў да яго iнжынер, - чалавек! Што, брат? Жыццё жывое творыць, цi не праўда?

Усё ўсмiхваючыся, Петрачэнкаў падышоў да людзей, агледзеў малога, якога ўсё варушыў iнжынер, здаецца, упершыню з цiкаўнай павагай паглядзеў на Фрузыну. Праўда, ён не дакрануўся да яе сына, але ад яго зважлiвасцi ў Фрузыны паспакайнела ўнутры.

- Ну, што ж, чалавек, канешне, факт, гэта безумоўна, - паводзячы блiшчастымi акулярамi, зазначыў ён i, яшчэ, паўсмiхаўшыся, дадаў, кажучы Фрузыне: - Вы вось што, Сямашка... Напiшыце заяву ў мясцком... Рублёў гэтак на трыста... I яшчэ дырэктар сказаў, на яго 'Пабедзе' адвязуць вас. Так што пехатой не iдзiце.

I Фрузына нечакана адчула, як разлiлася па яе целе хваля нейкага цёплага шчымлiвага пачуцця. Хвалюючыся i ўжо не збiраючыся супакойваць сябе, яна ўпершыню начала спавiваць таго, хто здабыў ёй гэткую прыхiльнасць людзей. Драздова гэты раз адступiлася ад жанчыны, не памагала, толькi пiльна назiрала за яе яшчэ няўмелымi рухамi, тоячы на вуснах ледзь прыкметную ўсмешку. Шырока i шчыра, бы разумеючы штось таемнае, усмiхаўся Шаўроў, спагадлiвая весялосць свяцiлася ў марудлiвых вачах Ганкi i на тварах дзвюх прыбiральшчыц. Адна толькi Нонка чамусьцi згубiла сваю нядаўнюю радасць, спахмурнела i, насупiўшы тонкiя броўкi, патупiлася.

Ап'янелая ад вялiкага шчасця, Фрузына, аднак, не прыкмячала нiчога, старанна затульвала малога i сарамлiва ўсмiхалася. Упершыню за шмат год жыцця адчула яна сябе чалавекам - нароўнi з усiмi людзьмi.

1958 г.